Ξεκινά η μεγάλη ποδοσφαιρική γιορτή της Ευρώπης και το Kingsport.gr παρουσιάζει την ιστορία και τα στατιστικά του Euro
Με δύο μεγάλες διαφορές ωστόσο από όπως συνήθως. Αρχικά, για πρώτη φορά δεν γίνεται στην κανονική χρονιά του (το 2020), αλλά ένα χρόνο μετά, λόγω της πανδημίας. Και η δεύτερη διαφορά είναι πως τα γήπεδα δεν θα είναι γεμάτα.
Το Kingsport.gr παρουσιάζει την ιστορία της διοργάνωσης, τους προηγούμενους τελικούς και τα στατιστικά των διοργανώσεων.
Η ιστορία του EURO
Η ιστορία του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος ξεκινάει το 1927, όταν ο Γάλλος Ανρί Ντελονέ είχε την ιδέα για τη διεξαγωγή μιας διοργάνωσης στην οποία θα συμμετείχαν οι εθνικές ομάδες της Ευρώπης. Η ιδέα ωστόσο υλοποιήθηκε 30 χρόνια αργότερα, μιας και το 1957 αποφασίστηκε η δημιουργία της διοργάνωσης.
Ένα χρόνο μετά, ξεκίνησε η διοργάνωση υπό την ονομασία «Κύπελλο Εθνών Ευρώπης», με διπλούς νοκ άουτ αγώνες μέχρι και τα ημιτελικά. Οι 4 ημι-φιναλίστ αγωνίστηκαν στη Γαλλία για την τελική φάση της διοργάνωσης, και η πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση κατέκτησε το πρώτο κύπελλο.
Το ίδιο σύστημα ακολουθήθηκε και στην επόμενη διοργάνωση, ενώ από το 1968 οι αγώνες της πρώτης φάσης απέκτησαν χαρακτήρα προκριματικών και διεξάγονταν σε ομίλους. Και πάλι οι τέσσερις ομάδες που έφταναν στα ημιτελικά, στη χώρα μιας εξ αυτών διεξαγόταν η τελική φάση με δύο ημιτελικούς, τον μικρό και τον μεγάλο τελικό.
Το 1980, χρονιά που συμμετείχε για πρώτη φορά και η εθνική μας ομάδα, το σύστημα της διοργάνωσης άλλαξε. Πλέον στην τελική φάση συμμετέχουν 8 ομάδες χωρισμένες σε δύο ομίλους. Οι επικεφαλής των ομίλων αγωνίζονται στον τελικό με τη Δυτική Γερμανία νικήτρια, και τις δύο δεύτερες ομάδες να παίζουν για τον μικρό τελικό, στην τελευταία φορά που έγινε, πριν καταργηθεί. Από το 1984 έως το 1992, και πάλι συμμετείχαν 8 ομάδες σε δύο ομίλους των τεσσάρων, αλλά ο πρώτος κάθε ομίλου αγωνίστηκε με τον δεύτερο του άλλου στον ημιτελικό, με τους νικητές να διεκδικούν το τρόπαιο.
Το 1996 υπήρξε ακόμη μία διεύρυνση στη διοργάνωση με 16 ομάδες να συμμετέχουν, χωρισμένες σε 4 ομίλους. Οι δύο πρώτες προκρίνονταν στην προημιτελική φάση και στη συνέχεια ακολουθούσαν οι ημιτελικοί και ο τελικός. Αυτό το σύστημα εφαρμόστηκε μέχρι και το 2012. Από το 2016, οι ομάδες αυξήθηκαν σε 24, χωρισμένες σε 6 ομίλους. Στην επόμενη φάση προκρίνονται οι δύο πρώτοι κάθε ομίλου και οι 4 καλύτεροι τρίτοι, έτσι ώστε να σχηματιστεί η φάση των «16».
Οι τελικοί
1960 (Γαλλία) Σοβιετική Ένωση-Γιουγκοσλαβία 2-1 παρ.
(Μετρεβέλι 49’, Πονετέλνικ 113’ – Γκάλιτς 41’)
1964 (Ισπανία) Ισπανία-Σοβιετική Ένωση 2-1
(Περέδα 5’, Μαρσελίνιο 84’ – Χουσάικοφ 7’)
1968 (Ιταλία) Ιταλία-Γιουγκοσλαβία 1-1 παρ.
(Ντομεγκίνι 78’ – Τζάιτς 40’)
Έγινε επαναληπτικός δύο ημέρες αργότερα
Ιταλία-Γιουγκοσλαβία 2-0
(Ρίβα 13’, Αναστάζι 33’)
1972 (Βέλγιο) Δυτική Γερμανία-Σοβιετική Ένωση 3-0
(Γκερντ Μίλερ 27’, 58’, Βίμερ 52’)
1976 (Γιουγκοσλαβία) Τσεχοσλοβακία-Δυτική Γερμανία 2-2 (5-3 πέν.)
(Σβέλικ 8’, Ντόμπιας 25’ – Ντίτερ Μίλερ 28’, Χόλτζεμπαϊν 90’)
Η Τσεχοσλοβακία κατέκτησε το τρόπαιο στη διαδικασία των πέναλτι, με την περίφημη εκτέλεση του Αντονίν Πανένκα.
1980 (Ιταλία) Δυτική Γερμανία-Βέλγιο 2-1
(Χρούμπες 10’, 88’ – Βάντερεϊκεν 71’ πέν.)
1984 (Γαλλία) Γαλλία-Ισπανία 2-0
(Πλατινί 57’, Μπελόν 90’)
1988 (Δυτική Γερμανία) Ολλανδία-Σοβιετική Ένωση 2-0
(Γκούλιτ 33’, Φαν Μπάστεν 54’)
1992 (Σουηδία) Δανία-Γερμανία 2-0
(Γιένσεν 18’, Βίλφορντ 78’)
1996 (Αγγλία) Γερμανία-Τσεχία 2-1 (παρ. κ.α. 1-1)
(Μπίρχοφ 73’, 95’ χρυσό γκολ – Μπέργκερ 58’ πέν.)
2000 (Βέλγιο/Ολλανδία) Γαλλία-Ιταλία 2-1 (παρ. κ.α. 1-1)
(Βιλτόρ 90’, Τρεζεγκέ 103’ χρυσό γκολ – Ντελβέκιο 55’)
2004 (Πορτογαλία) Ελλάδα-Πορτογαλία 1-0
(Χαριστέας 57’)
2008 (Αυστρία/Ελβετία) Ισπανία-Γερμανία 1-0
(Τόρρες 33’)
2012 (Πολωνία/Ουκρανία) Ισπανία-Ιταλία 4-0
(Σίλβα 14’, Άλμπα 41’, Τόρρες 84’, Μάτα 88’)
2016 (Γαλλία) Πορτογαλία-Γαλλία 1-0 (παρ. κ.α. 0-0)
(Έντερ 109’)
Οι κατακτήσεις
| Χώρα | Νικητές | Φιναλίστ |
| Γερμανία | 3 (1972*, 1980*, 1996) | 3 (1976*, 1992, 2008) |
| Ισπανία | 3 (1964, 2008, 2012) | 1 (1984) |
| Γαλλία | 2 (1984) | 1 (2016) |
| Σοβιετική Ένωση | 1 (1960) | 3 (1964, 1972, 1988) |
| Ιταλία | 1 (1968) | 2 (2000, 2012) |
| Τσεχία | 1 (1976**) | 1 (1996) |
| Πορτογαλία | 1 (2016) | 1 (2004) |
| Ολλανδία | 1 (1988) | – |
| Δανία | 1 (1992) | – |
| Ελλάδα | 1 (2004) | – |
| Γιουγκοσλαβία | – | 2 (1960, 1968) |
| Βέλγιο | – | 1 (1980) |
*Ως Δυτική Γερμανία
**Ως Τσεχοσλοβακία
Πρώτοι σκόρερ
| Θέση | Παίκτης | Συμμετοχές | Γκολ |
| 1 | Μισέλ Πλατινί | 5 (1984) | 9 |
| Κριστιάνο Ρονάλντο | 21 (2004, 2008, 2012, 2016) | ||
| 2 | Άλαν Σίρερ | 9 (1992*, 1996, 2000) | 7 |
| 3 | Ρουντ Φαν Νιστελρόι | 8 (2004, 2008) | 6 |
| Πάτρικ Κλάιφερτ | 9 (1996, 2000, 2004) | ||
| Τιερί Ανρί | 12 (2000, 2004, 2008) | ||
| Νούνο Γκόμεζ | 14 (2000, 2004, 2008) | ||
| Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς | 10 (2004, 2008, 2012, 2016*) | ||
| Αντουάν Γκριζμάν | 6 (2016) |
*Έπαιξε μεν, αλλά δεν σκόραρε
Ο Κριστιάνο Ρονάλντο θα έχει την ευκαιρία να ανέβει και να βρεθεί μόνος πρώτος. Ωστόσο, τα 9 γκολ του Μισέλ Πλατινί σε μία διοργάνωση (και μάλιστα με 8 ομάδες, το 1984) είναι ρεκόρ που μάλλον δύσκολα θα καταρριφθεί.
Πρώτοι σκόρερ ανά διοργάνωση
| Χρονιά | Παίκτης | Γκολ |
| 1960 | Μίλαν Γκάλιτς (Γιουγκοσλαβία) | 2 |
| Ντράζεν Γιέρκοβιτς (Γιουγκοσλαβία) | 2 | |
| Φρανσουά Οΐτ (Γαλλία) | 2 | |
| Βαλεντίν Ιβάνοφ (Σοβιετική Ένωση) | 2 | |
| Βίκτορ Πονεντέλνικ (Σοβιετική Ένωση) | 2 | |
| 1964 | Φέρεντς Μπένε (Ουγγαρία) | 2 |
| Ντέτσο Νόβακ (Ουγγαρία) | 2 | |
| Χεσούς Μαρία Περέδα (Ισπανία) | 2 | |
| 1968 | Ντράγκαν Τζάιτς (Γιουγκοσλαβία) | 2 |
| 1972 | Γκερντ Μίλερ (Δυτική Γερμανία) | 4 |
| 1976 | Ντίτερ Μίλερ (Δυτική Γερμανία) | 4 |
| 1980 | Κλάους Άλοφς (Δυτική Γερμανία) | 3 |
| 1984 | Μισέλ Πλατινί (Γαλλία) | 9 |
| 1988 | Μάρκο Φαν Μπάστεν (Ολλανδία) | 5 |
| 1992 | Ντένις Μπέρκαμπ (Ολλανδία) | 3 |
| Τόμας Μπρολίν (Σουηδία) | 3 | |
| Χένρικ Λάρσον (Δανία) | 3 | |
| Καρλ Χάιντς Ρίντλε (Γερμανία) | 3 | |
| 1996 | Άλαν Σίρερ (Αγγλία) | 5 |
| 2000 | Πάτρικ Κλάιφερτ (Ολλανδία) | 5 |
| Σάβο Μιλόσεβιτς (Γιουγκοσλαβία) | 5 | |
| 2004 | Μίλαν Μπάρος (Τσεχία) | 5 |
| 2008 | Νταβίντ Βίγια (Ισπανία) | 4 |
| 2012 | Μάριο Γκόμεζ (Ισπανία) | 3 |
| Φερνάντο Τόρρες (Ισπανία) | 3 | |
| Μάριο Μπαλοτέλι (Ιταλία) | 3 | |
| Μάριο Μάντζουκιτς (Κροατία) | 3 | |
| Κριστιάνο Ρονάλντο (Πορτογαλία) | 3 | |
| Άλαν Τζαγκοέφ (Ρωσία) | 3 | |
| 2016 | Αντουάν Γκριζμάν (Γαλλία) | 6 |
Καλύτερος παίκτης του τουρνουά (απονέμεται από το 1980)
| 1980 | Καρλ Χάιντς Ρουμενίγκε | Δυτική Γερμανία |
| 1984 | Μισέλ Πλατινί | Γαλλία |
| 1988 | Μάρκο Φαν Μπάστεν | Ολλανδία |
| 1992 | Πέτερ Σμάιχελ | Δανία |
| 1996 | Ματίας Ζάμμερ | Γερμανία |
| 2000 | Ζινεντίν Ζιντάν | Γαλλία |
| 2004 | Θοδωρής Ζαγοράκης | Ελλάδα |
| 2008 | Τσάβι Ερνάντες | Ισπανία |
| 2012 | Αντρές Ινιέστα | Ισπανία |
| 2016 | Αντουάν Γκριζμάν | Γαλλία |
Παίκτες με τα περισσότερα τουρνουά
| Τουρνουά | Παίκτης | Χρονιές |
| 5 | Ίκερ Κασίγιας (Ισπανία) | 2000*, 2004, 2008, 2012, 2016* |
| 4 | Λόταρ Ματέους (Γερμανία) | 1980, 1984, 1988, 2000 |
| Ααρόν Γουίντερ (Ολλανδία) | 1988, 1992, 1996, 2000 | |
| Πέτερ Σμάιχελ (Δανία) | 1988, 1992, 1996, 2000 | |
| Αλεσάντρο Ντελ Πιέρο (Ιταλία) | 1996, 2000, 2004, 2008 | |
| Λιλιάν Τουράμ (Γαλλία) | 1996, 2000, 2004, 2008 | |
| Έντβιν Φαν Ντερ Σαρ (Ολλανδία) | 1996, 2000, 2004, 2008 | |
| Όλοφ Μέλμπεργκ (Σουηδία) | 2000, 2004, 2008, 2012 | |
| Αντρέας Ίσακσον (Σουηδία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Μπαστιάν Σβαϊνστάιγκερ (Γερμανία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Ντάριο Σρνα (Κροατία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Τζιανλουίτζι Μπουφόν (Ιταλία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Γιάροσλαβ Πλάσιλ (Τσεχία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Κιμ Κάλστρομ (Σουηδία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Λούκας Ποντόλσκι (Γερμανία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Πετρ Τσεχ (Τσεχία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Τόμας Ροζίτσκι (Τσεχία) | 2000, 2004, 2012, 2016 | |
| Κριστιάνο Ρονάλντο (Πορτογαλία) | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς (Σουηδία) | 2004, 2008, 2012, 2016 |
*Δεν αγωνίστηκε
Για τον Κριστιάνο Ρονάλντο θα είναι το πέμπτο τουρνουά. Και αν αγωνιστεί (που θα αγωνιστεί), θα αποτελεί ρεκόρ, μιας και θα είναι ο πρώτος που θα το καταφέρει – Ο Ίκερ Κασίγιας ήταν σε 5 αποστολές, αλλά έπαιξε μόνο σε 3 τουρνουά.
Περισσότεροι αγώνες
| Αγώνες | Παίκτης |
| 21 | Κριστιάνο Ρονάλντο (Πορτογαλία) |
| 16 | Έντβιν Φαν Ντερ Σαρ (Ολλανδία) |
| Λιλιάν Τιράμ (Γαλλία) | |
| 14 | Ίκερ Κασίγιας (Ισπανία) |
| Νούνο Γκόμεζ (Πορτογαλία) | |
| Λουίς Φίγκο (Πορτογαλία) | |
| Φίλιπ Λαμ (Γερμανία) | |
| Κάρελ Πομπόρσκι (Τσεχία) | |
| Ζινεντίν Ζιντάν (Γαλλία) |
Ο Κριστιάνο Ρονάλντο είναι πλέον πρώτος σε συμμετοχές και αναμένεται να διευρύνει περισσότερο το ρεκόρ του.
Προπονητές
| Έτος | Προπονητής | Χώρα |
| 1960 | Γαβριήλ Καχάλιν | Σοβιετική Ένωση |
| 1964 | Χοσέ Βιγιαλόνγκα | Ισπανία |
| 1968 | Φερούζιο Βαλκαρέτζι | Ιταλία |
| 1972 | Χέλμουτ Σον | Δυτική Γερμανία |
| 1976 | Βάτσλαβ Γιέζεκ | Τσεχοσλοβακία |
| 1980 | Γιαπ Ντέργουολ | Δυτική Γερμανία |
| 1984 | Μισέλ Χιντάλγκο | Γαλλία |
| 1988 | Ρίνους Μίχελς | Ολλανδία |
| 1992 | Ρίτσαρντ Μόλερ Νίλσεν | Δανία |
| 1996 | Μπέρντι Βογκτς | Γερμανία |
| 2000 | Ροζέρ Λεμέρ | Γαλλία |
| 2004 | Ότο Ρεχάγκελ | Ελλάδα |
| 2008 | Λουίς Αραγονές | Ισπανία |
| 2012 | Βιθέντε Ντελ Μπόσκε | Ισπανία |
| 2016 | Φερνάντο Σάντος | Πορτογαλία |
Ο Ότο Ρεχάγκελ είναι ο μόνος διαφορετικής εθνικότητας που κατακτά το τρόπαιο.
Διάφορα στατιστικά:
Περισσότερα Κύπελλα: Γερμανία, Ισπανία, 3
Περισσότεροι τελικοί: Γερμανία, 6
Περισσότερες συμμετοχές στο τελικό τουρνουά: Γερμανία, 12 (Σε κάθε διοργάνωση από το 1976 και μετά)
Περισσότερα συνεχόμενα τρόπαια: Ισπανία, 2 (2008, 2012)
Περισσότεροι συνεχόμενοι τελικοί: Γερμανία, 3 (1972, 1976, 1980)
Μεγαλύτερο διάστημα μεταξύ δύο τίτλων: 44 χρόνια (Ισπανία 1964-2008)
Μεγαλύτερο διάστημα μεταξύ δύο τελικών: 32 χρόνια (Ιταλία 1968-2000)
Μεγαλύτερο διάστημα μεταξύ συμμετοχών στην τελική φάση: 44 χρόνια (Ουγγαρία 1972-2016)
Διοργανωτές & τροπαιούχοι: Ισπανία 1964, Ιταλία 1968, Γαλλία 1984
Περισσότερες προκρίσεις από τη φάση ομίλων: 7, Δυτική Γερμανία/Γερμανία (1980, 1988, 1992, 1996, 2008, 2012, 2016), Πορτογαλία (1984, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016) – (Η φάση των ομίλων εισήχθη από τη διοργάνωση του 1980).
Περισσότεροι αγώνες: 49, Γερμανία
Περισσότερες νίκες: 26, Γερμανία
Περισσότερες ήττες: 14, Δανία, Ρωσία
Περισσότερες ισοπαλίες: 16, Ιταλία
Περισσότερα γκολ υπέρ: 72, Γερμανία
Περισσότερα γκολ κατά: 48, Γερμανία
Λιγότερα γκολ υπέρ: 1, Αλβανία, Λετονία, Νορβηγία
Λιγότερα γκολ κατά: 1, Νορβηγία
Ατομικά:
Περισσότερες αποστολές σε τουρνουά: 5, Ίκερ Κασίγιας (2000, 2004, 2008, 2012, 2016), αλλά το 2000 και το 2016 δεν αγωνίστηκε.
Περισσότερα παιχνίδια ως αρχηγός: 13, Τζιανλουίτζι Μπουφόν (Ιταλία)
Νεότερος παίκτης: Γιέτρο Βίλεμς (2012, Ολλανδία-Νορβηγία), 18 χρονών & 71 ημερών
Νεότερος παίκτης σε τελικό: Ρενάτο Σάντσες (2016, Πορτογαλία-Γαλλία), 18 χρονών & 327 ημερών
Γηραιότερος παίκτης: Γκαμπόρ Κίραλι (2016, Ουγγαρία-Βέλγιο), 40 χρονών & 86 ημερών
Γηραιότερος παίκτης σε τελικό: Γενς Λέμαν (2008, Γερμανία-Ισπανία), 38 χρονών & 232 ημερών
Γηραιότερος νικητής: Ρικάρντο Καρβάλιο (2016 Πορτογαλία-Γαλλία), 38 ετών & 53 ημερών