Τελικός Europa League απόψε ανάμεσα σε Βιγιαρεάλ και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και το Kingsport.gr παρουσιάζει την ιστορία και τα στατιστικά της διοργάνωσης.
Σε ακόμη μια ιδιαίτερη χρονιά λόγω της πανδημίας, στην οποία παρόλο που όλη η διοργάνωση εξελίχθηκε βάσει προγράμματος, τα παιχνίδια έγιναν χωρίς θεατές.
Η Βιγιαρεάλ είναι η επόμενη «νέα» ομάδα, μιας και συμμετέχει για πρώτη φορά σε τελικό. Είναι η 61η διαφορετική ομάδα που παίζει σε τελικό και 8η ισπανική.
Η ιστορία της διοργάνωσης, ξεκινάει το 1955 με το Κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων. Ξεκίνησε αρχικά με τη συμμετοχή ομάδων από πόλεις που διοργάνωναν διεθνή έκθεση. Μέχρι το 1961 υπήρχε το σύνθημα «μία πόλη, μία ομάδα» και έτσι συμμετείχαν μικτές ομάδες των πόλεων. Ωστόσο είχαν συμμετάσχει και αυτούσιες ομάδες. Στη συνέχεια αυτό καταργήθηκε και συμμετείχαν σύλλογοι. Οι δύο αρχικές διοργανώσεις είχαν τριετή διάρκεια, ωστόσο η επιτυχία του θεσμού ήταν τέτοια που έγινε μονοετής, και επετράπη και σε άλλες ομάδες, πλην των πόλεων εκθέσεων, να συμμετέχουν. Ήταν συνήθως οι ομάδες που τερμάτιζαν πίσω από τον πρωταθλητή. Διεξαγόταν από ανεξάρτητη επιτροπή, με την ΟΥΕΦΑ να μην αναγνωρίζει τους νικητές, σε αντίθεση με τη ΦΙΦΑ.
Η ΟΥΕΦΑ όμως, βλέποντας την επιτυχία του Κυπέλλου Εκθέσεων, αποφάσισε να το πάρει υπό την αιγίδα της και το 1971 να δημιουργηθεί το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Συμμετείχαν οι ομάδες που τερμάτιζαν πίσω από τον πρωταθλητή κάθε χώρας, ενώ ανάλογα με την ειδική βαθμολογία, οι χώρες που βρίσκονταν πιο ψηλά, έστελναν περισσότερες ομάδες. Επίσης, συμμετείχαν και οι νικητές του βραβείου Fair Play, και από το 1995 οι νικητές του Κυπέλλου Ιντερτότο. Από το 1999 με την κατάργηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων, συμμετέχουν και οι κυπελλούχες ομάδες κάθε χώρας.
Το 2009, η ΟΥΕΦΑ θέλοντας να δώσει επιπλέον κύρος στην δεύτερη τη τάξει ευρωπαϊκή διοργάνωση, δημιούργησε τη συνέχειά της, το Γιουρόπα Λιγκ.
Βιγιαρεάλ…
Για πρώτη φορά σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης θα συμμετάσχει η Βιγιαρεάλ. Έως τώρα έχει φτάσει μία φορά στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ, το 2006 όταν αποκλείστηκε από την Άρσεναλ και ακόμη τρεις φορές στα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ/Γιουρόπα Λιγκ: το 2004 που αποκλείστηκε από τη Βαλένθια, το 2011 που αποκλείστηκε από την Πόρτο και το 2016 που αποκλείστηκε από τη Λίβερπουλ.
Στην πορεία της ως τον τελικό, στον οποίο φτάνει αήττητη, τερμάτισε πρώτη στον όμιλό της στο Γιουρόπα Λιγκ, παίζοντας με τη Σίβασπορ (5-3 εντός, 0-1 εκτός), την Καραμπάγκ (1-3 εκτός, 3-0 εντός) και τη Μακάμπι Τελ Αβίβ (4-0 εντός, 1-1 εκτός). Στους «32» απέκλεισε τη Σάλτσμπουργκ (0-2 εκτός, 2-1 εντός), στους «16» την Ντιναμό Κιέβου (2-0 και τα δύο ματς), στα προημιτελικά την Ντιναμό Ζάγκρεμπ (0-1 εκτός, 2-1 εντός) και στα ημιτελικά την Άρσεναλ (2-1 εντός, 0-0 εκτός).
…εναντίον Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ
Οι «κόκκινοι διάβολοι» θα αγωνιστούν στον δεύτερο τελικό τους στο Γιουρόπα Λιγκ, διεκδικώντας επίσης το δεύτερο τρόπαιό τους. Ενώ συνολικά θα είναι ο όγδοος ευρωπαϊκός τελικός τους. Είναι μια από τις ομάδες που έχουν κατακτήσει όλους τους ευρωπαϊκούς τίτλους. Η αρχή έγινε το 1968, όταν με τον Ματ Μπάσμπι στον πάγκο και κορυφαίο παίκτη τον Τζορτζ Μπεστ, κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών με 4-1 επί της Μπενφίκα. Το 1999 με τον Άλεξ Φέργκιουσον σήκωσε το Τσάμπιονς Λιγκ με 2-1 (ανατροπή στις καθυστερήσεις) επί της Μπάγερν Μονάχου. Θρίαμβο που επανέλαβε και το 2008 όταν επικράτησε με 6-5 στα πέναλτι της Τσέλσι, ύστερα από το 1-1 της κανονικής διάρκειας. Ωστόσο στους επόμενους τελικούς δεν χαμογέλασε, καθώς το 2009 και το 2011 ηττήθηκε από τη Μπαρτσελόνα με 2-0 και 3-1 αντίστοιχα. Το 1991, στην πρώτη χρονιά της επιστροφής των αγγλικών ομάδων μετά την τιμωρία του 1985, η Γιουνάιτεντ κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων (επίσης με τον Φέργκιουσον προπονητή), νικώντας με 2-1 τη Μπαρτσελόνα. Ενώ στον πιο πρόσφατο τελικό της, το 2017, η ομάδα του Ζοζέ Μουρίνιο κατέκτησε το Γιουρόπα Λιγκ με 2-0 επί του Άγιαξ. Ενδιάμεσα, το 1991 κατέκτησε και το Σούπερ Καπ (1-0 τον Ερυθρό Αστέρα).
Στον φετινό τελικό έφτασε ερχόμενη από το Τσάμπιονς Λιγκ. Στον όμιλο που τερμάτισε τρίτη, έπαιξε κόντρα σε Παρί Σεν Ζερμέν (νίκη 1-2 εκτός, ήττα 1-3 εντός), Λειψία (νίκη 5-0 εντός, ήττα 3-2 εκτός) και Μπασάκσεχιρ (ήττα 2-1 εκτός, νίκη 4-1 εντός). Στους «32» του Γιουρόπα Λιγκ απέκλεισε τη Ρεάλ Σοσιεδάδ (0-4 εκτός, 0-0 εντός), στους «16» τη Μίλαν (1-1 εντός, 0-1 εκτός), στα προημιτελικά τη Γρανάδα (2-0 και τα δύο ματς) και στα ημιτελικά τη Ρόμα (νίκη 6-2 εντός, ήττα 3-2 εκτός).
Μικρά, ενδιαφέροντα
– Στην ιστορία του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ/Γιουρόπα Λιγκ, υπάρχουν 4 ομάδες που έχουν κάνει «τρεμπλ». Δηλαδή πρωτάθλημα και κύπελλο στη χώρα τους και το Γιουρόπα Λιγκ:
Γκέτεμποργκ 1982, Γαλατασαράι 2000, ΤΣΣΚΑ Μόσχας 2005, Πόρτο 2003, 2011.
– Οι ομάδες που έχουν κατακτήσει το τρόπαιο αήττητες είναι οι: Τότεναμ, Μπορούσια Ντόρτμουντ, Γκέτεμποργκ (δύο φορές), Άγιαξ, Φέγενορντ, Τσέλσι. Από την άλλη, Μπενφίκα και Εσπανιόλ, έφτασαν αήττητες ως τον τελικό, ωστόσο έχασαν το τρόπαιο στα πέναλτι.
– Οι πιο πολλές ομάδες της ίδιας χώρας που συμμετείχαν την ίδια χρονιά στη διοργάνωση, ήταν οι γαλλικές το 1997-98. Το Στρασβούργο και η Μετζ ως νικήτρια και φιναλίστ αντίστοιχα του Λιγκ Καπ (το Κύπελλο Κυπελλούχων υπήρχε ακόμη), η Ναντ και η Μπορντό ως 3η και 4η αντίστοιχα του πρωταθλήματος και οι Οσέρ, Μπαστιά και Λιόν ως νικήτριες του Κυπέλλου Ιντερτότο.
– Μόνο δύο ομάδες έχουν κατακτήσει τη διοργάνωση δύο ή περισσότερες συνεχόμενες χρονιές: η Ρεάλ Μαδρίτης (1985, 1986) και η Σεβίλλη (2006, 2007 και 2014, 2015, 2016).
– Οι χώρες που ομάδες τους κατέκτησαν συνεχόμενα τρόπαια είναι η Ιταλία μεταξύ 1989 και 1991 (Νάπολι, Γιουβέντους και Ίντερ) και μεταξύ 1993 και 1995 (Γιουβέντους, Ίντερ και Πάρμα) και η Ισπανία την τριετία 2014-2016 (η Σεβίλλη).
– Ο παίκτης που έχει τις περισσότερες κατακτήσεις, είναι ο Χοσέ Αντόνιο Ρέγιες με 5 τρόπαια. 2 με την Ατλέτικο Μαδρίτης (2010, 2012), 3 με τη Σεβίλλη (2014, 2015, 2016). Μάλιστα, σαν τραγική ειρωνεία, την 1η Ιουνίου 2019, ημέρα διεξαγωγής του τελικού εκείνης της χρονιάς, ο Ρέγιες έχασε τη ζωή του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
– Υπάρχουν μέχρι στιγμής 5 παίκτες που έχουν σκοράρει σε 2 διαφορετικούς τελικούς, είτε με την ίδια είτε με διαφορετικές ομάδες. Είναι ο Στέφαν Πέτερσον με τη Γκέτεμποργκ το 1987 και τον Άγιαξ το 1992, ο Βιμ Γιονκ με την Ίνερ το 1992 και 1994, ο Ιβάν Ζαμοράνο με την Ίντερ το 1997 και το 1998, ο Φρέντερικ Κανουτέ με τη Σεβίλλη το 2006 και το 2007 και ο Ρανταμέλ Φαλκάο με την Πόρτο το 2011 και την Ατλέτικο Μαδρίτης το 2012.
– Μονάχα 3 άνθρωποι έχουν κατακτήσει το τρόπαιο τόσο ως παίκτες όσο και ως προπονητές. Πρόκειται για τον Ντίνο Τζοφ (ως παίκτης το 1977, ως προπονητής το 1990, αμφότερα με τη Γιουβέντους), τον Χουμπ Στέφενς (ως παίκτης το 1978 με την Αϊντχόφεν, ως προπονητής το 1997 με τη Σάλκε) και ο Ντιέγκο Σιμεόνε (ως παίκτης το 1998 με την Ίντερ, ως προπονητής με την Ατλέτικο Μαδρίτης το 2012 και το 2018).
– Μάλιστα, ο Ντιέγκο Σιμεόνε είναι ο μοναδικός μη Ευρωπαίος προπονητής που το έχει κατακτήσει.
Οι τελικοί
Χρονιά | Πόλη | Αγώνας |
Κύπελλο Εκθέσεων | ||
1958 | Λονδίνο, Βαρκελώνη | Μικτή Λονδίνου-Μπαρτσελόνα 2-2 0-6 |
1960 | Μπέρμιγχαμ, Βαρκελώνη | Μπέρμιγχαμ-Μπαρτσελόνα 0-0 1-4 |
1961 | Μπέρμιγχαμ, Ρώμη | Μπέρμιγχαμ-Ρόμα 2-2 0-2 |
1962 | Βαλένθια, Βαρκελώνη | Βαλένθια-Μπαρτσελόνα 6-2 1-1 |
1963 | Ζάγκρεμπ, Βαλένθια | Ντιναμό Ζάγκρεμπ-Βαλένθια 1-2 0-2 |
1964 | Σαραγόσα, Βαλένθια | Σαραγόσα-Βαλένθια 2-1 |
1965 | Τορίνο, Βουδαπέστη | Γιουβέντους-Φερεντσβάρος 0-1 |
1966 | Βαρκελώνη, Σαραγόσα | Μπαρτσελόνα-Σαραγόσα 0-1 4-2 |
1967 | Ζάγκρεμπ, Λιντς | Ντιναμό Ζάγκρεμπ-Λιντς 2-0 0-0 |
1968 | Λιντς, Βουδαπέστη | Λιντς-Φερεντσβάρος 1-0 0-0 |
1969 | Νιούκαστλ, Βουδαπέστη | Νιούκαστλ-Ουίπεστ 3-0 3-2 |
1970 | Βρυξέλλες, Λονδίνο | Άντερλεχτ-Άρσεναλ 3-1 0-3 |
1971 | Τορίνο, Λιντς | Γιουβέντους-Λιντς 2-2 1-1 |
Κύπελλο ΟΥΕΦΑ | ||
1972 | Γουλβερχάμπτον, Λονδίνο | Γούλβς-Τότεναμ 1-2 1-1 |
1973 | Λίβερπουλ, Μενχενγκλάντμπαχ | Λίβερπουλ-Γκλάντμπαχ 3-0 0-2 |
1974 | Λονδίνο, Ρότερνταμ | Τότεναμ-Φέγενορντ 2-2 0-2 |
1975 | Ντίσελντορφ, Ενσέντε | Γκλάντμπαχ-Τβέντε 0-0 5-1 |
1976 | Λίβερπουλ, Μπριζ | Λίβερπουλ-Μπρίζ 3-2 1-1 |
1977 | Τορίνο, Μπιλμπάο | Γιουβέντους-Ατλέτικ Μπιλμπάο 1-0 1-2 |
1978 | Μπαστιά, Αϊντχόφεν | Μπαστιά-Αϊντχόφεν 0-0 0-3 |
1979 | Βελιγράδι, Ντίσελντορφ | Ερυθρός Αστέρας-Γκλάντμπαχ 1-1 0-1 |
1980 | Μενχενγκλάντμπαχ, Φρανκφούρτη | Γκλάντμπαχ-Άιντραχτ Φρανκφούρτης 3-2 0-1 |
1981 | Ίπσουιτς, Άμστερνταμ | Ίπσουιτς-Άλκμααρ 3-0 2-4 |
1982 | Γκέτεμποργκ, Αμβούργο | Γκέτεμποργκ-Αμβούργο 1-0 3-0 |
1983 | Βρυξέλλες, Λισσαβώνα | Άντερλεχτ-Μπενφίκα 1-0 1-1 |
1984 | Βρυξέλλες, Λονδίνο | Άντερλεχτ-Τότεναμ 1-1 1-1 (3-4 πεν) |
1985 | Σεκεσφεχέρβαρ, Μαδρίτη | Βιντεότον-Ρεάλ Μαδρίτης 0-3 1-0 |
1986 | Μαδρίτη, Δυτικό Βερολίνο | Ρεάλ Μαδρίτης-Κολωνία 5-1 0-2 |
1987 | Γκέτεμποργκ, Νταντί | Γκέτεμποργκ-Νταντί Γιουνάϊτεντ 1-0 1-1 |
1988 | Βαρκελώνη, Λεβερκούζεν | Εσπανιόλ-Λεβερκούζεν 3-0 0-3 (2-3 πεν) |
1989 | Νάπολι, Στουτγκάρδη | Νάπολι-Στουτγκάρδη 2-1 3-3 |
1990 | Τορίνο, Αβελίνο | Γιουβέντους-Φιορεντίνα 3-1 0-0 |
1991 | Μιλάνο, Ρώμη | Ίντερ-Ρόμα 2-0 0-1 |
1992 | Τορίνο, Άμστερνταμ | Τορίνο-Άγιαξ 2-2 0-0 |
1993 | Ντόρτμουντ, Τορίνο | Ντόρτμουντ-Γιουβέντους 1-3 0-3 |
1994 | Βιέννη, Μιλάνο | Καζινό Σάλτσμπουργκ-Ίντερ 0-1 0-1 |
1995 | Πάρμα, Μιλάνο | Πάρμα-Γιουβέντους 1-0 1-1 |
1996 | Μόναχο, Μπορντό | Μπάγερν Μονάχου-Μπορντό 2-0 3-1 |
1997 | Γκελζενκίρχεν, Μιλάνο | Σάλκε-Ίντερ 1-0 0-1 (4-1 πεν) |
1998 | Παρίσι | Ίντερ-Λάτσιο 3-0 |
1999 | Μόσχα | Πάρμα-Μαρσέιγ 3-0 |
2000 | Κοπεγχάγη | Γαλατασαράι-Άρσεναλ 0-0 (4-1 πεν) |
2001 | Ντόρτμουντ | Λίβερπουλ-Αλαβές 4-4 (5-4 παρ) |
2002 | Ρότερνταμ | Φέγενορντ-Ντόρτμουντ 3-2 |
2003 | Σεβίλλη | Σέλτικ-Πόρτο 2-2 (2-3 παρ) |
2004 | Γκέτεμποργκ | Βαλένθια-Μαρσέιγ 2-0 |
2005 | Λισαβόνα | ΤΣΣΚΑ Μόσχας-Σπόρτιγκ Λισσαβώνας 3-1 |
2006 | Αϊντχόβεν | Σεβίλλη-Μίντλεσμπρο 4-0 |
2007 | Γλασκώβη | Σεβίλλη-Εσπανιόλ 1-1 (2-2 παρ) (3-1 πεν) |
2008 | Μάντσεστερ | Ζενίτ-Ρέιντζερς 2-0 |
2009 | Κωνσταντινούπολη | Σαχτάρ Ντόνεσκ-Βέρντερ Βρέμης 2-0 |
Γιουρόπα Λιγκ | ||
2010 | Αμβούργο | Ατλέτικο Μαδρίτης-Φούλαμ 0-0 (1-0 παρ) |
2011 | Δουβλίνο | Πόρτο-Μπράγκα 1-0 |
2012 | Βουκουρέστι | Ατλέτικο Μαδρίτης-Αθλέτικ Μπιλμπάο 3-0 |
2013 | Άμστερνταμ | Τσέλσι-Μπενφίκα 2-1 |
2014 | Τορίνο | Σεβίλλη-Μπενφίκα 0-0 (4-2 πεν) |
2015 | Βαρσοβία | Σεβίλλη-Ντνίπρο 3-2 |
2016 | Βασιλεία | Σεβίλλη-Λίβερπουλ 3-1 |
2017 | Στοκχόλμη | Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ-Άγιαξ 2-0 |
2018 | Λυών | Ατλέτικο Μαδρίτης-Μαρσέιγ 3-0 |
2019 | Μπακού | Τσέλσι-Άρσεναλ 4-1 |
2020 | Κολωνία | Σεβίλλη-Ίντερ 3-2 |
Οι κατακτήσεις
Ομάδα | Κυπ. | Φιν. | Χρονιές Κατάκτησης | Χρονιές Φιναλίστ |
Σεβίλλη | 6 | – | 2006, 2007, 2014, 2015, 2016, 2020 | |
Ίντερ | 3 | 2 | 1991, 1994, 1998, | 1997, 2021 |
Γιουβέντους | 3 | 1 | 1977, 1990, 1993 | 1995 |
Λίβερπουλ | 3 | 1 | 1973, 1976, 2001 | 2016 |
Ατλέτικο Μαδρίτης | 3 | – | 2010, 2012, 2018 | |
Γκλάντμπαχ | 2 | 2 | 1975, 1979 | 1973, 1980 |
Τότεναμ | 2 | 1 | 1972, 1984 | 1974 |
Φέγενορντ | 2 | – | 1974, 2002 | |
Γκέτεμποργκ | 2 | – | 1982, 1987 | |
Ρεάλ Μαδρίτης | 2 | – | 1985, 1986 | |
Πάρμα | 2 | – | 1995, 1999 | |
Πόρτο | 2 | – | 2003, 2011 | |
Τσέλσι | 2 | – | 2013, 2019 | |
Άντερλεχτ | 1 | 1 | 1983 | 1984 |
Άγιαξ | 1 | 1 | 1992 | 2017 |
Αϊντχόβεν | 1 | – | 1978 | |
Άιντραχτ Φρανκφούρτης | 1 | – | 1980 | |
Ίπσουιτς | 1 | – | 1981 | |
Μπάγερ Λεβερκούζεν | 1 | – | 1988 | |
Νάπολι | 1 | – | 1989 | |
Μπάγερν Μονάχου | 1 | – | 1996 | |
Σάλκε | 1 | – | 1997 | |
Γαλατασαράι | 1 | – | 2000 | |
Βαλένθια | 1 | – | 2004 | |
ΤΣΣΚΑ Μόσχας | 1 | – | 2005 | |
Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης | 1 | – | 2008 | |
Σαχτάρ Ντόνετσκ | 1 | – | 2009 | |
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ | 1 | – | 2017 | |
Μπενφίκα | – | 3 | 1983, 2013, 2014 | |
Μαρσέιγ | – | 3 | 1999, 2004, 2018 | |
Εσπανιόλ | – | 2 | 1988, 2007 | |
Μπορούσια Ντόρτμουντ | – | 2 | 1993, 2002 | |
Αθλέτικ Μπιλμπάο | – | 2 | 1977, 2012 | |
Άρσεναλ | – | 2 | 2000, 2019 | |
Γουλβς | – | 1 | 1972 | |
Τβέντε | – | 1 | 1975 | |
Κλάμπ Μπρίζ | – | 1 | 1976 | |
Μπαστιά | – | 1 | 1978 | |
Ερυθρός Αστέρας | – | 1 | 1979 | |
Άλκμααρ | – | 1 | 1981 | |
Αμβούργο | – | 1 | 1982 | |
Βιντεότον | – | 1 | 1985 | |
Κολωνία | – | 1 | 1986 | |
Νταντί Γιουνάιτεντ | – | 1 | 1987 | |
Στουτγκάρδη | – | 1 | 1989 | |
Φιορεντίνα | – | 1 | 1990 | |
Ρόμα | – | 1 | 1991 | |
Τορίνο | – | 1 | 1992 | |
Σάλτσμπουργκ | – | 1 | 1994 | |
Μπορντό | – | 1 | 1996 | |
Λάτσιο | – | 1 | 1998 | |
Αλαβές | – | 1 | 2001 | |
Σέλτικ | – | 1 | 2003 | |
Σπόρτιγκ Λισαβώνας | – | 1 | 2005 | |
Μίντλεσμπρο | – | 1 | 2006 | |
Ρέιντζερς | – | 1 | 2008 | |
Βέρντερ Βρέμης | – | 1 | 2009 | |
Φούλαμ | – | 1 | 2010 | |
Μπράγκα | – | 1 | 2011 | |
Ντνίπρο | – | 1 | 2015 |
*Δεν συμπεριλαμβάνονται οι κατακτήσεις του Κυπέλλου Εκθέσεων, καθώς δεν αναγνωρίζεται από την ΟΥΕΦΑ, παρά μόνο από τη ΦΙΦΑ.