Χριστούγεννα σήμερα, γιορτινές μέρες και το Kingsport.gr κάνει ένα… λίγο διαφορετικό αφιέρωμα.
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα των Χριστουγέννων, το Kingsport.gr κάνει ένα αφιέρωμα στα τραγούδια που μιλούν για το ποδόσφαιρο.
Επειδή καλό το ποδόσφαιρο, αλλά ακόμη καλύτερη η μουσική, θα θυμηθούμε κάποια τραγούδια τα οποία γράφτηκαν με αφορμή τον «βασιλιά των σπορ».
Το ποδόσφαιρο είναι και αυτό μια τέχνη. Και φυσικά έχει τις δικές του συγκινήσεις.
Θα έλεγε κανείς ότι το ποδόσφαιρο και η μουσική έχουν κοινά στοιχεία. Ενθουσιασμό, απογοήτευση, δυναμική.
Τα είδη της μουσικής πάνω στα οποία βγήκαν τέτοια τραγούδια είναι πολλά. Από παλιά λαϊκά της δεκαετίας του ’50 και του ’60 (την εποχή αμέσως μετά τα Ρεμπέτικα), μεταγενέστερα λαϊκά, έντεχνα, μέχρι… ρέγκε.
Πριν γίνει το ποδόσφαιρο επαγγελματικό άθλημα, ήταν ασχολία κυρίως της λαϊκής κοινωνίας. Οπότε, όπως είναι αναμενόμενο, τα πρώτα τραγούδια που αναφέρονται σε αυτό είναι λαϊκά. Το παράδοξο είναι πως τα τραγούδια αυτά (κυρίως τις δεκαετίες ’50-’60) είχαν μια «απλοϊκή» προσέγγιση του πράγματος και έτσι δεν κατέληξαν να είναι διαχρονικά, καθώς ξεχάστηκαν μέσα σε λίγο καιρό. Παρόλο που γράφτηκαν και ερμηνεύτηκαν από μεγάλα ονόματα, ήταν και τα ίδια τόσο ερασιτεχνικά, όσο και το ποδόσφαιρο της εποχής εκείνης. Στη συνέχεια όμως, ακολούθησαν τις επιθυμίες και τα ακούσματα του κόσμου και από τη δεκαετία του ’80 και μετά, τα περισσότερα από αυτά έγιναν επιτυχίες και στάθηκαν αυτόνομα στην ελληνική μουσική σκηνή.
Δεν θα αναφερθούμε σε τραγούδια αμιγώς αφιερωμένα σε ομάδες, αλλά περισσότερο σε αυτά που ναι μεν μπορεί να αναφέρονται σε κάποια ομάδα, ωστόσο κυκλοφόρησαν αυτόνομα στη δισκογραφία. Και φυσικά σε αυτά που αναφέρονται είτε στο ίδιο το ποδόσφαιρο, είτε σε παιχνίδια… στοιχηματισμού πάνω στο άθλημα.
Όλα τα τραγούδια παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά.
Πάμε!
1. To Προ-Πο (Αν κερδίσω το Προ-Πο) (1959)
Μουσική-Στίχοι: Γιώργος Ροβερτάκης
Τραγούδι: Πάνος Γαβαλάς, Σπύρος Ζαγοραίος
Το έτος είναι 1959 και έχει κάνει την εμφάνισή του ένα νέο παιχνίδι με το όνομα «Προγνωστικά Ποδοσφαίρου», ή πιο απλά «Προ-Πο». Το οποίο «ποντάρει» στην μανία του Έλληνα για… ποντάρισμα. Έτσι λοιπόν, ο ήρωας του τραγουδιού ευελπιστεί πως μαντεύοντας σωστά τα αποτελέσματα των αγώνων, θα πιάσει «την καλή» και θα λύσει το οικονομικό του πρόβλημα.
2. Σαν κερδίσω το Προ Πο (1959)
Μουσική-Στίχοι: Μπάμπης Μπακάλης
Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Δούκισσα
«Και αν η φτώχεια διαρκώς μας βασανίζει, είναι στρογγυλή η μπάλα και γυρίζει». Τραγούδι με ίδιο περιεχόμενο και νόημα με το προηγούμενο. Γράφτηκε και αυτό την ίδια περίοδο. Εδώ, ο ήρωας δεν μένει μόνο στο να κερδίσει, αλλά ονειρεύεται και τι θα κάνει με τα κέρδη. Φυσικά, φέρνει ξεκάθαρα εικόνες από τον «νεοπλουτισμό» που ήρθε τα επόμενα χρόνια.
3. Ποδόσφαιρο και χωρισμός (1960)
Μουσική-Στίχοι: Μπάμπης Μπακάλης
Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Νίκος Καρανικόλας
Είναι ωραίο όταν σε μία σχέση βλέπουν ποδόσφαιρο τόσο ο άνδρας όσο και η γυναίκα. Αυτά καλό είναι να γίνονται. Και έχει την πλάκα του όταν υποστηρίζουν διαφορετικές ομάδες. Δεν είναι ωραίο όμως όταν φτάνουν σε ακρότητες. Στην προκειμένη περίπτωση, η γυναίκα υποστηρίζει τον Παναθηναϊκό και όταν οι «πράσινοι» κατέκτησαν το πρωτάθλημα (του 1960), τσακώθηκε και χώρισε με τον καλό της. Και αυτά καλό είναι να μην γίνονται.
4. Το ποδόσφαιρο (Αν ήμουν πλούσιος) (1965)
Μουσική-Στίχοι: Γιάννης Παπαδόπουλος
Τραγούδι: Γιάννης Παπαδόπουλος
Με απλό τίτλο μεν, αλλά περιέγραφε επακριβώς την κατάσταση τότε. Το ποδόσφαιρο μονοπωλούσε κάθε συζήτηση, στις παρέες, στους δρόμους, στα καφενεία, παντού. Τι έκανε και πώς έπαιξε η ομάδα που υποστήριζε ο καθένας. Κάτι που ακόμη και σήμερα παραμένει σταθερή αξία.
5. Η θάλασσα του Πειραιά (1969)
Μουσική-Στίχοι: Γιώργος Μητσάκης
Ερμηνεία: Γιάννης Πάριος
Τραγούδι αφιερωμένο στο Σαρωνικό και φυσικά στον Ολυμπιακό. Μια περιπλάνηση στις γειτονιές του Πειραιά μέσα από τη ματιά ενός ναύτη. Γράφτηκε το 1969 από τον Γιώργο Μητσάκη (φίλο της ΑΕΚ) που πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή του στον Πειραιά, πρωτοτραγουδήθηκε από τον Γιάννη Πάριο (φίλο του Παναθηναϊκού) και κυκλοφόρησε σε δισκάκι 45 στροφών. Αργότερα, το ερμήνευσε σε επανεκτέλεση και ο Νίκος Πάνος, κάνοντας αντίστοιχη επιτυχία.
6. Το ματς (1979)
Μουσική-Στίχοι-Ερμηνεία: Λουκιανός Κηλαηδόνης
Από το δίσκο: «Ψυχραιμία παιδιά»
Ίσως το πιο κλασσικό ποδοσφαιρικό τραγούδι. Λογικά δεν υπάρχει Έλληνας φίλαθλος που να μην το γνωρίζει. Περιγράφει την ατμόσφαιρα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, αλλά σε μια πιο «ρομαντική» εποχή. Περιγράφει δηλαδή το ποδόσφαιρο ως γιορτή, με κασκόλ και σημαίες, ενώ οι δρόμοι έχουν αδειάσει και όλοι είναι στο γήπεδο. Αλλά και όσοι παρακολουθούν το ματς από την τηλεόραση, ακούνε την περιγραφή ενός εκ των σπουδαιότερων Ελλήνων αθλητικών δημοσιογράφων, του προσφάτως εκλιπόντος, Γιάννη Διακογιάννη. Ωστόσο, ακόμη και τότε υπήρχαν «όλα αυτά» τα άσχημα και από τότε ψάχναμε αν κάποιος γνωρίζει τι φταίει. Η κυκλοφορία του, το 1979, συνέπεσε με τη μετατροπή του ποδοσφαίρου σε επαγγελματικό και τη δημιουργία της ΕΠΑΕ.
7. Ο Αλέφαντος (Όταν με κατηγορούν) (1986)
Μουσική-Στίχοι: Βαγγέλης Δεληκούρας
Τραγούδι: Τα παιδιά απ’ την Πάτρα
Από το δίσκο: «Απόψε πάλι»
Τραγούδι αφιερωμένο στο γνωστό προπονητή που πλέον «έφυγε» από τη ζωή, και ο οποίος πέρασε από τον πάγκο περισσότερων από 25 ομάδων. Εξυμνεί το χαρακτήρα του Νίκου Αλέφαντου μιλώντας μάλιστα και για τις αδικίες τις οποίες είχε υποστεί, αλλά δεν «μάσαγε». Γράφτηκε με αφορμή την «επίθεση» που δέχθηκε ο προπονητής από μια εφημερίδα, ύστερα από ένα περιστατικό. Μην ξεχνάμε πως ο Νίκος Αλέφαντος ήταν ένας ιδιαίτερα εκδηλωτικός άνθρωπος που εξέφραζε ανοιχτά αυτό που αισθάνεται, ακόμη και αν το έκανε με άκομψο τρόπο.
8. Στο Προ-Πο και στο λαχείο (1986)
Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος, Στίχοι: Λευτέρης Χαψιάδης
Τραγούδι: Πασχάλης Τερζής
Από το δίσκο: «Εθνική Θεσσαλονίκης»
Εδώ ανηφορίζουμε προς Θεσσαλονίκη. Ο Πασχάλης Τερζής μας μιλάει για το πώς κάποιος γίνεται «μάστορας»… στο Προ-Πο και στο λαχείο. Φυσικά, όσο παίζει κανείς έχει και ατυχίες, δεν είναι εύκολο να κερδίσει. Ή καλύτερα… οι φορές που θα κερδίσει θα είναι πολύ λιγότερες από αυτές που θα χάσει.
9. Κάγκελα παντού (1986)
Μουσική-Στίχοι-Ερμηνεία: Τζίμης Πανούσης
Από τον ομότιτλο δίσκο
Δεν είναι αμιγώς ποδοσφαιρικό, ωστόσο μεταξύ άλλων, ο αείμνηστος Τζίμης Πανούσης καυτηριάζει και τη μανία των Ελλήνων για το ποδόσφαιρο. Ή μάλλον ΚΑΙ για το ποδόσφαιρο. Και αυτό φαίνεται στο στίχο «Βούλγαροι, χανούμισες, βαζέλες (τα παρατσούκλια των οπαδών του ΠΑΟΚ, της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού), όλο το έθνος προσκυνά σώβρακα και φανέλες». Μάλιστα, ήταν το πρώτο βίντεο κλιπ που γυρίστηκε ποτέ στην Ελλάδα από δισκογραφική εταιρεία και τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο ίδιος ο Τζίμης Πανούσης. Πάντως, ένα τραγούδι και ένα βίντεο κλιπ, με πολλά νοήματα για την Ελλάδα και τους Έλληνες, με το ύφος φυσικά του Πανούση.
10. Πότε Βούδας, πότε Κούδας (1986)
Μουσική: Πέτρος Βαγιόπουλος, Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης
Ερμηνεία: Νίκος Παπάζογλου
Από τον ομότιτλο δίσκο
Ο Μανώλης Ρασούλης πήρε τον μύθο ενός εκ των καλύτερων Ελλήνων ποδοσφαιριστών και τον πήγε σε άλλο επίπεδο συνδέοντας τον με τον Βούδα. Όπως μάλιστα σε παλαιότερη του συνέντευξη ο στιχουργός είχε πει: «Η ουσία του βουδισμού είναι να παίρνεις τη ζωή σαν παιχνίδι. Ο Βούδας από τη μια πλευρά το δίδασκε αυτό και ο Κούδας από την άλλη δίδασκε το ίδιο, αλλά στο ανθρώπινο επίπεδο: Πως το παιχνίδι είναι η ξανακατακτημένη παιδικότητα». Ο Μανώλης Ρασούλης, στα νιάτα του, υπήρξε ποδοσφαιριστής του Εργοτέλη.
11. Μαντόνα-Μαραντόνα (1988)
Μουσική: Παναγιώτης Παπαχατζής, Στίχοι: Ανδρέας Βαλάσης
Τραγούδι: Βαγγέλης Δημητριάδης
Από τον ομότιτλο δίσκο
Ένα… ροκ τσιφτετέλι στο οποίο ο ήρωάς μας προτιμάει (και καλά κάνει) να δει τον αείμνηστο πλέον Ντιέγκο Μαραντόνα να «μιλάει» στη μπάλα, παρά να ακούσει τη Μαντόνα. Λίγο καιρό μετά από την κυκλοφορία του δίσκου το 1988, περίπου 3 μήνες, έγινε η κλήρωση για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ και ο ΠΑΟΚ κληρώθηκε με τη Νάπολι του Ντιέγκο Μαραντόνα! Την ημέρα του αγώνα λοιπόν, ακουγόταν από τα μεγάφωνα της Τούμπας το συγκεκριμένο τραγούδι. Το τραγούδι ερμήνευσε σε επανεκτέλεση και ο Γιάννης Φλωρινιώτης.
12. Μια βροχή θα μας σώσει (1988)
Μουσική-Στίχοι-Τραγούδι: Κώστας Τουρνάς
Από το δίσκο: «Παιχνίδι»
Περιγράφει την ανύπαρκτη και αστεία τακτική των ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά κύπελλα. Κακά τα ψέματα, τις προηγούμενες δεκαετίες, με εξαίρεση μόνο λίγες περιπτώσεις, οι ομάδες μας όποτε έβγαιναν εκτός συνόρων διασύρονταν. Πόσο μάλλον όταν ο αγώνας θα μεταδιδόταν τηλεοπτικά και έτσι θα ρεζιλευόμασταν διεθνώς. Και περίμεναν μια βροχή για να μην πάθουν μεγαλύτερη ζημιά.
13. Ελλάς (1989)
Μουσική-Στίχοι: Σταμάτης Μεσημέρης
Τραγούδι: Βασίλης Παπακωνσταντίνου
Από το δίσκο: «Χορεύω»
«Το πρωτάθλημα αρχίζει, η εξέδρα πλημμυρίζει, γίνεται χαμός σε κάθε γκολ». Δεν είναι βέβαια αμιγώς ποδοσφαιρικό, καθώς μιλάει τόσο για έρωτα όσο και για πολιτική. Ο ρομαντισμός πια είχε χαθεί και ο Παπακωνσταντίνου περιγράφει το νέο τοπίο.
14. Παρακάλα (1990)
Μουσική: Θοδωρής Παπαδόπουλος, Στίχοι: Βαγγέλης Κωνσταντινίδης
Τραγούδι: Ζιγκ Ζαγκ
Από το δίσκο: «Πάνω από την πόλη»
Και πάλι ο λόγος στο Προ-Πο, παρόλο που δεν αναφέρεται το όνομα του παιχνιδιού στο τραγούδι. Όλοι παρακαλάνε «στο πλεκτό να πάει η μπάλα, στο δοκάρι μη χτυπήσει, το όνειρο μη σταματήσει», με σκοπό να έρθει το πολυπόθητο δεκατριάρι και τα όνειρα να βγουν αληθινά. Και φυσικά έχει μέσα του το στοιχείο της αβεβαιότητας, κάτι που κάνει την προσδοκία πολύ πιο συναρπαστική.
Τα πνευματικά δικαιώματα των τραγουδιών και των βίντεο ανήκουν στους δημιουργούς τους.